Roald A. HYSA
Padrejtësia është një nga format karakteristike të shoqërive triviale në kohën e injorancës, ku kjo e ka mbizotëruar edhe shoqërinë mekase përpara ardhjes së profecisë mbi Profetin tonë alejhi salatu ue selam. Pavarësisht gjendjes së një shoqërie të tillë, siç ishte ajo mekase, profeti Muhamed na tregon se një grup njerëzish mund të reagojnë ndaj një tradite shumëshekullore, që e dominonte Meken dhe të gjithë Arabinë e asaj kohe dhe t’i shpëtojë errësirës së historisë e të vijë deri në ditët tona. Ajo ishte një aleancë ku profeti Muhamed ishte rreth 20 vjeç dhe iu bashkëngjit një marrëveshjeje, e cila edhe sot merr një domethënie të madhe kundër çdolloj tendence triviale e nepotizmi të sëmurë, që pason me padrejtësi të udhëheqësve ndaj subjekteve të tyre.
Aleanca e Hilful Fudulit (shqip: “Pakti i të Virtytshmëve”) ishte një aleancë e rëndësishme, që u krijua në Mekë në vitin 590, para se profeti Muhamed të merrte shpalljen. Kjo aleancë shënon një moment kyç në historinë para-islame dhe mbart një rëndësi të thellë etike dhe morale në Islam. Në kohën paraislamike, shoqëria arabe ishte e dominuar nga sistemi fisnor, ku mbrojtja e individit varej plotësisht nga fisi i tij. Njerëzit pa mbrojtjen e një klani apo fisi, ose të huajt, që shkonin në Mekë ishin shpeshherë të pambrojtur dhe viktima të padrejtësive. Për t’i dhënë fund kësaj, një grup fisnikësh nga fisi i Kurejshëve u mblodhën në shtëpinë e Abdullah ibn Xhudanit për të vendosur një pakt. Ata u zotuan se do të:
* Mbronin viktimat nga çdo lloj shtypjeje.
* Vendosnin drejtësinë për të gjithë, pa marrë parasysh pozitën e tyre shoqërore apo fisin.
* Ndalonin padrejtësinë dhe do t’i jepnin të drejtat atij që ishte i shtypur, pavarësisht nëse ai ishte vendas apo i huaj, i pasur apo i varfër.
Një prej anëtarëve më të rinj të kësaj aleance ishte edhe profeti Muhamed, i cili në atë kohë ishte rreth 20 vjeç. Konteksti historik i Mekes na rrëfen se në atë kohë qyteti ishte jo vetëm i shenjtë për mekasit, por për të gjithë Arabinë. Aty kalonin edhe rrugët e tregtisë që e përshkonin të gjithë Gadishullin Arab dhe bënin lidhjen me botën bizantine e më gjerë.
Pse është kaq e rëndësishme në Islam?
Rëndësia e Aleancës së Hilful Fudulit theksohet nga vetë profeti Muhamed alejhi salatu ue selam. Ai ka thënë: “Kam qenë dëshmitar i një pakti në shtëpinë e Abdullah ibn Xhudanit, i cili ishte më i dashur për mua se sa devetë e kuqe (një shprehje që tregon për llojin e deveve, që përbënin pasurinë më të madhe të asaj kohe). Dhe nëse do të ftohesha sërish për një pakt të ngjashëm në Islam, do t’i përgjigjesha ftesës.”
Kjo tregon se drejtësia dhe ndihma ndaj të shtypurve janë vlera thelbësore dhe universale, që nuk janë të kufizuara vetëm në rrethin e ngushtë fetar. Mesazhet kryesore që na jep kjo aleancë janë:
* Drejtësia universale: Vlera e drejtësisë është absolute dhe duhet mbrojtur, pavarësisht nga besimi, raca apo statusi i personit.
* Bashkëpunimi për të mirë: Ajo dëshmon se muslimanët mund dhe duhet të bashkëpunojnë me jomuslimanët për çështje të rëndësishme, që sjellin të mira për shoqërinë, siç është lufta kundër padrejtësisë.
* Parimi i “Urdhërimit të së Mirës dhe Ndalimit të së Keqes”: Aleanca është një shembull i hershëm i këtij parimi islam, ku njerëzit e virtytshëm bashkohen për të mbrojtur moralin dhe për të luftuar të keqen.
Në thelb, Aleanca e Hilful Fudulit na mëson, se Islami e vlerëson lart ndërgjegjen morale dhe veprimin për drejtësi, edhe para se t’i fillonte shpallja hyjnore të Dërguarit të Allahut (alejhi selam). Është një dëshmi e karakterit fisnik të profetit tonë Muhamed (alejhi selam), dhe një model frymëzues për të gjithë besimtarët, që duan të kontribuojnë për një botë më të drejtë. Pika kryesore pse pjesëtarët e Aleancës së Hilful Fudulit ranë dakord për këtë pakt janë të thjeshta dhe të drejtpërdrejta. Ato i adresojnë disa nga problemet më të mëdha të kohës në Mekë.
Pikat Kryesore të Aleancës së Hilful Fudulit
Anëtarët e paktit u zotuan për këto qëllime madhore:
* T’i kthejnë të drejtën atij që ishte padrejtësisht i privuar prej saj. (Ky ishte qëllimi kryesor, pasi në Mekë ishte i përhapur abuzimi me të dobëtit, sidomos me të huajt dhe tregtarët, që nuk kishin një fis të fuqishëm për t’i mbrojtur.)
* Të luftojnë padrejtësinë dhe të bëjnë aleancë kundër shtypësit. (Përmes kësaj aleance, ata u zotuan të qëndronin bashkërisht kundër çdo personi apo fisi që ushtronte padrejtësi, duke krijuar një front të përbashkët kundër shtypjes.)
* Të mos e ndajnë dorën nga njëri-tjetri, derisa të vendoset drejtësia. (Kjo pikë theksonte angazhimin e palëve për ta çuar deri në fund misionin e tyre. Ata nuk do të tërhiqeshin, derisa viktimës t’i ishin kthyer plotësisht të drejtat e veta.)
* Të veprojnë kështu, pavarësisht nga statusi social apo fisnor i personit që i është bërë padrejtësi. (Kjo është ndoshta pika më domethënëse. Ata u zotuan të mbronin këdo, qoftë një vendas i Mekës, një udhëtar, një tregtar apo edhe një skllav, duke thyer kështu barrierat e sistemit fisnor, që dominonte shoqërinë e asaj kohe.)
Këto pika tregojnë një angazhim të lartë etik dhe moral, i cili shkonte përtej interesave personale apo klanore. Kjo është edhe arsyeja pse kjo aleancë vlerësohet kaq shumë në Islam, pasi ajo thekson rëndësinë e drejtësisë universale dhe gjithashtu një nga emrat dhe cilësitë e larta të Allahut të Madhëruar Adil do të thotë i Drejti.
