Islami dhe fjala e lirë: ç’është aq për të qeshur?!
Sharif Nashashibi
Mbulimi mediatik i vrasjeve në Paris është tipik i incidenteve të mëhershme në Perëndim që përfshijnë Islamin dhe fjalën e lirë. Një pjesë e mirë e tij ka ndërruar drejtim mes shpërudhëses, sensacionales dhe absurdes, siç një “ekspert i terrorizmit” nëFoks Njuz (Fox News) që e damkos Birmingemin si një “qytet vetëm musliman”.
Gazetarët i janë bashkuar Zhë Sui Sharli-së (Je Suis Charlie). Shumë nuk do ta përligjnin kurrë përmbajtjen e Sharli Hebdo-së
(Charlie Hebdo), e atëherë pse vetidentifikohen me revistën? Vrasja e stafit të saj mund të dënohet pa e përqafuar atë çka ajo përfaqëson.
Media ngjan ngurruese për t’i hulumtuar shkaqet e radikalizmit që çon në sulme të tilla, sikur të vepruarit kështu nënkupton justifikim. Kësisoj, ka pak diskutim mbi tëhuajtjen muslimane në Francë dhe gjetkë në Europë. Rezultati është një ligjërim thjeshtëzues mbi Islamin kundër fjalës së lirë. Kjo e fundit është portretizuar në mënyrë naive si absolute dhe e panegociueshme, duke u dhënë kurajë elementëve racistë të shoqërisë kur ndjenja tejet konservatore europiane po rritet.
Islami kundër fjalës së lirë!
Në fakt, çdo e drejtë ka caqe. Liria e shprehjes “është e kufizuar” në Francë “me ligjet e rrepta të shpifjes dhe jetës private” dhe “disa prej ligjeve më të ashpra në Bashkimin Europian mbi gjuhën e urrejtjes”, sipas Indeksit mbi Censurën (Index on Censorship). Në Francë, dhe në shtete të tjera europiane, është krim ta mohosh Holokaustin, por jo gjenocidet e tjera. Muslimanët janë mbikëqyrur në mënyrë të shpërpjestuar. Mbajtja e veshjeve apo shenjave fetare është e ndaluar në shkolla, ashtu siç mbulesa e fytyrës në vendet publike, e faljet islame në rrugë.
Media i ka kaluar përgjithësisht në heshtje ose i ka paraqitur si të pranueshme kufizimet e tilla në Francë dhe në vendet e tjera që pretendojnë shprehje të lirë të pakufizuar.
Po ashtu mungon, edhe pse ështëme rëndësi të madhe, njohja e standardeve të dyfishta në përdorimin e fjalës së lirë. Sharli Hebdo (Charlie Hebdo) e pushoi nga puna një prej punonjësve për përmbajtje anti- semite në materialet.
Ngjashëm me këtë, gazeta daneze Jyllands-Posten deklaroi pak pas botimit të karikaturave të Profetit Muhammed në vitin 2005 se nuk do të botonte karikatura që fyenin kristianët dhe hebrenjtë.
Në dhjetë vite të miat si drejtues i një institucioni mbikëqyrës britanik të medias, është bërë e qartë se muslimanët janë përshkruar shpesh në mënyra përçmuese që janë të papranueshme në lidhje me komunitetet e tjera.
Nuk është trajtuar efekti që ka mbi pakicat, krahasuar me shoqërinë më të gjerë, e drejta për të fyer. Një pakicë që përballet me diskriminimin dhe me privimin nga të drejtat civile ka për t’u ndjerë e kërcënuar në pikëpamjen ekzistenciale, dhe me gjasa do të radikalizohet, kur shumica ushtron të drejtën e vet për të fyer. Gjendja e shoqërinë në përgjithësi nuk është në rrezik kur situata është e kundërta.
Kjo e drejtëështë portretizuar si një gur themeli i vlerave perëndimore, ndërsa toleranca dhe respekti, vlera që i kanë tërhequr shumë emigrantë, dhe janë me rëndësi jetike në shoqëritë shumëkulturore, janë nxitur e lëvduar si politika pajtimi.
Ta mbështesësh të drejtën për të fyer pa arsye, pa një ndjenjë përgjegjësie që duhet ta shoqërojë lirinë e shprehjes, është fëmijërore, madje e rrezikshme. Ç’tregohet duke vepruar kështu? Njëparim bazë i gazetarisëështë vetëdija se me pushtetin vjen përgjegjësia, por shumë gazetarë në demokraci harrojnë se sa ndikues është profesioni i tyre mbi politikanët dhe opinionin publik.
Marrja e përgjegjësisë
Mendoni mbi efektin te muslimanët të fjalëve të manjatit të medias ndërkombëtare, Rupert Murdokut (Rupert Murdoch), që thotë se ata “duhet të konsiderohen përgjegjës … derisa ta njohin dhe ta shkatërrojnë kancerin e tyre xhihadist përherë e më të madh”. Kjo pikëpamje është përsëritur nga organet e tij të shumta të lajmeve, si dhe nga kolegët e panumërt të industrisë, shumë prej të cilëve e kanë përdorur sulmin mbi Sharli Hebdo-në (Charlie Hebdo) për t’i fryrë propagandës për “islamifikimin” e Europës dhe parapambetjen e dhunën e brendaqenësishme të Islamit. Ata duan që muslimanët t’i dënojnë dhe të kërkojnë ndjesë për akte që as i kanë kryer e as i kanë përligjur. “Unë dua që muslimanët e vërtetë ta … bëjnë të qartë si kristali se këta terroristë nuk veprojnë në emër të tyre,” shkroi Piers Morgan në një artikull të titulluar, “Nëse unë mund ta pranoj se vrasësit e Parisit nuk janë muslimanë të vërtetë, pse bota muslimane nuk thotë kështu gjithashtu?”
Dënimet me bollëk nga muslimanët të lënë të mendosh se Morgan-i dhe të tjerë ose janë të paditur, ose nuk pranojnë të dëgjojnë.
Ngjashëm çoroditës është kontek- sti në të cilin është përmendur Islami në lidhje me vrasjet në Paris. Feja e sulmuesve është pjesë përbërëse e përshkrimit të tyre. Nuk mund të thuhet e njëjta gjë për policin e vrarë, Ahmed Merabet-in, apo për Lasana Batilinë (Lassana Bathily), i cili i shpëtoi blerësit në një supermarket hebre. A është me rëndësi dhe ka lidhje vetëm në një kontekst negativ besimi islam i dikujt? Ashtu si në të shkuarën, ka më tepër diskutim mbi muslimanët se me ta. Një shembull është programi debatues politik flamurmbajtës i BiBiSi-së (BBC), Kuesçën Tajm (Question Time), që kishte në panel pesë persona të cilët flisnin mbi sulmet e Parisit, e asnjë musliman të vetëm.
Mes mbulimit të pandërprerë të vrasjeve, sulmet shpaguese mbi muslimanët janë lënë në hije, siç janë sulme të tjera vdekjeprurëse ndaj civilëve dhe shtypja e fjalës së lirë në mbarë botën. Incidente të dhunshme javën e fundit në Jemen dhe Nigeri çuan në shumë më tepër vdekje civile se në Paris (gjer në 2000 në Nigeri), por nuk u çmuan të denja për t’u dhënë si lajm.
Pjesë e marshimit të solidaritetit në Paris u bënë dhe armiq të fjalës së lirë dhe të gazetarisë së pavarur. Ata të cilët shpresonin se mjetet kryesore të informacionit do ta vinin në pah këtë hipokrizi mbetën të zhgënjyer.
Ironia nuk i shkoi kot karika- turistit tëSharli Hebdo-së (Charlie Hebdo), Bernard Holtrop, i cili tha, “Ne vjellim mbi të gjithë këta njerëz që papritur po thonë se janë miqtë tanë… Duhet të qesh me këtë.” Megjithatë, mbulimi problematik i përsëritur nuk është për të qeshur.
Autori është një gazetar që ka fituar çmime dhe një analist i çështjeve arabe.
Përzgjodhi dhe përktheu:
Bujar M. Hoxha